Balkanlar ve Türklük
Bugün Bulgaristan'da ve Romanya'da yaşayan Gagauzların kendilerini ne kadar Türk hissettiklerini göstermek için onların arasında derlenmiş şu türkülere bakınız:
Karadeniz akmam dedi
Türk Tuna'yı vermem dedi.
Karadeniz bulanır
Türk Tuna'yı geçer
Çıktım baktım kim gelir
Osan Paşa bize gelir
Yaşasın Osman Paşa
Düşmanları dağıtsın dağa taşa
Kılıncını vurdu taşa
Taş çatladı baştan başa
İşte Çanakkale destanının bizden pek uzakta yaşayan kardeşlerimiz arasında uyandırdığı akisler:
Çanakkale içinde vurdular beni
Ah gençliğim yazık ince belime
Ölmeden mezara koydular beni
Ah gençliğim yazık ince belime
Etme Bulgarım etme pişman olursun,
Ah gençliğim yazık güzel belime.
Görüyor musunuz, Gagauz, müşterek Türk kütlesine karşı vurulmuş darbeyi kalbinde hissediyor, fakat hemen yanında gördüğü düşman İngiliz değil Bulgar olduğu için Çanakkale türküsünde düşmanı Bulgar olarak gösteriyor.
İşte Bulgaristan'da yaşayan Gagauzlar arasında derlenmiş, çok eski bir türküye ait parça:
Bulgar bizden bugün asker alacak
Alacak ta Şipka Balkanına yollayacak
Ardımızdan çok analar ağlayacak.
Çorbacılar askersiniz dediler,
Varnamızı Bulgarlara verdiler.
Varnalılar askerliği yapamaz,
Bulgarlara hiç te teslim olamaz.
Ve sonra 1828'de Ruslar tarafından kuşatıldığı zamana ait bir türkü hâlâ orada yaşayan Gagauzlar arasında - gerçi gizliden gizliye, gerçi çok yavaş sesle - söylenmekte devam etmiştir:
Varnanın etrafı deniz
Varnayı sardı domuz
Verin tabyalara omuz
Biz Varnalıyız ağalar
İmdat Varnaya.
Kâfir Moskof gülle saçar
Topumuzdan korkar kaçar
Varna bize derdin açar
Biz Varnalıyız....
Varnanın etrafı çadır
İçinde Osmanlı yatır,
Kâfir Moskof bilmez hatır
Biz Varnalıyız....
Gemi gemiye çatıldı
İçinden üç top atıldı
Kâğıt geldi Varna satıldı
Biz Varnalıyız....
Sonra yine Gagauz ağzından dinlenmiş şu mâniye bakınız.
Arpa ektim biçerim,
Yolum diye geçerim.
Ben Bulgarı sevemem
Cezam neyse çekerim.
Fakat daha fazla delil sıralamaya lüzum yok."